Liefdesverdriet
door Joanie de Rijke

"Liefde is iets waar je je hele leven mee bezig bent. Je kunt er dus maar best een ster in worden."

Wie nooit heeft getreurd om een verloren liefde heeft niet geleefd, luidt het. Alleen bent u daar niets mee als het zover is. Liefdesverdriet verandert mensen in depressieve hoopjes ellende, beroofd van elk spoortje vertrouwen in zichzelf en de rest van de wereld. Zoals Roel van Duijn, 'ervaringsdeskundige' en tegenwoordig actief als liefdesverdrietdokter. De eerste die er is.

Volgens het medisch vakblad Body Talk verrast een afgebroken verliefdheid de hersenen met een heuse afkick. Want verliefdheid gaat samen met een wervelwind aan stimulerende stoffen in de hersenen. Zoals dopamine dat voor passie en euforie zorgt en verslavend werkt omdat ons lichaam steeds meer nodig heeft om hetzelfde effect te krijgen. Vandaar dat sommige mensen verliefd zijn op de verliefdheid zelf en niet op de persoon. Bij een verbroken liefde verdwijnen die stoffen en krijgen we vanzelf een rotslecht humeur. Body Talk beweert zelfs dat liefdesverdriet gevaarlijk kan zijn. Piekeren, slapeloosheid en een gebrek aan eetlust kunnen het lichaam extreem uitputten en moedeloosheid en minderwaardigheidsgevoelens kunnen leiden tot depressie, obsessies of andere psychisch ongezonde toestanden.

De Nederlander Roel Van Duijn, bekend als Amsterdams gemeenteraadslid voor GroenLinks, werd een aantal jaren geleden gedumpt door zijn vriendin. Hij ging naar eigen zeggen door de diepste crisis van zijn leven. Door zijn emoties op te schrijven, kon hij zijn verdriet verwerken. Nu helpt hij anderen met ludduvudduh als liefdesverdrietconsulent.

ROEL VAN DUIJN: "Liefdesverdriet is niet alleen een mentale kwestie maar ook fysiek. Het woord hartenpijn bestaat niet voor niets. Sommigen voelen dat letterlijk zo. De stoffen in je hersenen en de vrijgekomen hormonen hebben een onmiskenbare uitwerking. Stopt dat plotseling, dan merk je dat dus ook lichamelijk. Mensen klagen dat ze ineens geen energie meer hebben, voelen zich lusteloos, moe. Een simpel middel tegen liefdesverdriet is dan ook sport. De vrijgekomen endorfine helpt echt om je beter te voelen. Ik raad mijn patiënten dan ook af om op de bank te blijven liggen, hoe lusteloos ze zich ook voelen. Passiviteit verergert het proces. Op de bank blijven liggen met een fles alcohol is het stomste wat je kan doen. Het mentale deel is natuurlijk andere koek. Ze zeggen dat je gemiddeld de helft van je stukgelopen relatie moet nemen als verwerkingstijd voor je verdriet. Slaat nergens op. Sommige mensen doen er hun hele leven over, anderen een paar weken."

U bent liefdesverdrietconsulent, een nieuw fenomeen voor een eeuwenoud euvel. Waarom bent u nu plots nodig?

VAN DUIJN: "Vroeger gingen er lang niet zoveel mensen uit elkaar als nu. Bijna de helft van alle huwelijken loopt stuk. Ik merk dat er grote behoefte is aan hulp op dit vlak. Nu ben ik geloof ik de eerste specialist in liefdesverdriet maar ik denk niet dat ik overbodig ben. 'Je komt er wel weer over' zeggen ze altijd zo makkelijk. Maar ik ken mensen die ik niet meer kon helpen omdat ze zelfmoord hadden gepleegd vanwege hun verloren liefde. Het enige dat ik kan doen, is mensen helpen met hun verdriet sneller te verwerken. Door er met ze over te praten. Ik heb al met honderden gebroken harten gesproken. Inmiddels weet ik wat de grootste liefdesverdrietproblemen zijn. Zo heeft degene die gedumpt is het vaak moeilijk omdat hij zijn woede niet kan uiten tegenover de ander. Mensen houden zich ook te veel vast aan de hoop dat het weer goedkomt. Soms is het zo erg dat ze gewoon verslaafd zijn aan de ander. Zonder hem of haar kunnen ze niet meer gelukkig zijn. Worden ze verlaten, dan koesteren ze zich in hun verdriet en raken daaraan verslaafd. Het verdriet wordt telkens opgeroepen door de gedachten aan hun ex. Ik ken iemand die - zes jaar nadat zijn vriendin hem verlaten heeft - nog iedere avond de tafel dekt voor haar. In de veronderstelling dat ze elk moment kan terugkomen. Dat is extreem maar als je gelooft dat je de ware hebt gevonden - door God of het lot op je pad gekomen - dan kun je dat je hele leven blijven koesteren. Er zijn mensen die uit liefdesverdriet emigreren naar een ver land om het te kunnen vergeten."

U hebt zelf liefdesverdriet gehad en bent toen consulent geworden. Hoe is dat gegaan?

VAN DUIJN: " Toen ik het had, wilde ik precies weten wat er nu eigenlijk aan de hand was. Ik had het gevoel dat ik niet meer bestond omdat ik dacht dat ik alleen maar kon leven met haar. Onze relatie hield op dus hield ik ook op met bestaan. Om erachter te komen wat ik daar aan kon doen, ben ik met zoveel mogelijk mensen gaan praten die ook liefdesverdriet hadden. Al die ervaringen schreef ik op in mijn boek Liefdesverdriet. Toen dat af was, merkte ik dat ik genezen was. Blijkbaar had ik mijn pijn verwerkt. De tijd heelt alle wonden, zeggen ze, maar daar geloof ik niet in. Ik zei het al, bij sommigen gaat het nooit over. Je moet het actief verwerken."

Op uw website las ik dat u 'Hartversterkend pakket A en B' aanprijst. Wat houdt dat in?

VAN DUIJN: "In pakket A geef ik persoonlijk advies. De mensen moeten een lijst met vragen beantwoorden. In pakket B krijgen ze twee teksten van mij. In de ene staan tips om liefdesverdriet te verwerken, de andere is een lezing die ik hield op een symposium over dit onderwerp. De belangrijkste vijanden in verband met liefdesverdriet zijn: verstopte woede, valse hoop en verslaving. Die moet je dus doorzien. Dat staat bij die tips. Er is ook een plan om weer gelukkig te worden. Dat klinkt makkelijk maar is het natuurlijk niet. Je moet het gevoel hebben dat je een nieuw leven begint, zonder die ander. Je kunt je namelijk ook bevrijd voelen want je hoeft tenminste niet meer te voldoen aan de eisen die je ex aan je stelde en die je blijkbaar niet kon waarmaken. Ga eens na welke leuke dingen je allemaal niet kon doen tijdens je relatie. Een goede remedie is om na een verbroken liefde iets te doen wat je al heel lang wilde. Een motor kopen, die bepaalde reis maken, ik zeg maar wat. Je moet nieuwe prikkels zoeken. Mijn oplossing was liefdesverdrietdokter worden."

Wat is het meest straffe liefdesverdrietverhaal dat u heeft gehoord?

VAN DUIJN: "Het is niet het meest extreme verhaal maar ik ken een man die een relatie heeft gehad en nu, na vier jaar nog altijd in huilen kan uitbarsten vanwege zijn ex. Want zij was de ware, alle andere vrouwen interesseren hem niet. Dat gaat ver, zo iemand moet daar overheen geholpen worden want het weerhoudt je om een andere relatie te beginnen. Op die manier kun je je hele leven alleen blijven.

Veel mensen krijgen na een breuk last van verlatingsangst en kunnen zich nog moeilijk binden. Je hebt nooit zekerheid, het blijft een risico. Liefde vereist moed. Als je niets meer durft, blijf je alleen. Je kunt je wel wapenen tegen dat verdriet, je sterker maken. Door vooral in te zien dat je ook gelukkig kan zijn zonder die ander. Het is een cliché maar de liefde moet in balans zijn: de helft hou je voor jezelf, de andere helft voor de ander. Als je je liefde volledig altruïstisch op de ander richt en die maakt het uit, dan krijg je een soort doodsklap. Goed voor jezelf zorgen dus. Vooral mannen hebben de neiging om zichzelf te verwaarlozen als hun vriendin verdwenen is."

Waarom hebben mannen meestal sneller een nieuwe partner dan vrouwen?

VAN DUIJN: "Volgens mij is dat een puur biologische kwestie van zaad kwijtraken. Vrouwen ontvangen, die blijven rustig per plaatse afwachten. Het is niet zo dat mannen een gebroken liefde sneller verwerken. Ze doen het juist slechter. Meestal omdat ze snel een nieuwe vrouw hebben. Na een scheiding komen ze vaak in halfbakken relaties terecht.

We weten allemaal dat vrouwen zich meer uiten. Mannen zeggen al gauw tegen zichzelf dat het welletjes is met dat verdriet en dat ze er weer tegenaan moeten met een nieuwe vriendin. Intussen is hun ex nog niet uit hun hoofd en hart. Die gaan ze dan weer bellen en zo blijven ze rommelen. Ik hoor veel verhalen van vrouwen die erachter komen dat hun vriend nog altijd actief contact heeft met zijn ex."

Word je minder vaak of minder intens verliefd naarmate je ouder wordt?

VAN DUIJN: "Zoals ik het ervaar niet. Mensen worden denk ik juist gevoeliger, ze hebben door hun ervaring een grotere rijkdom aan herinneringen, gevoelens en ervaringen. De drang naar liefde neemt tenslotte ook niet af. Die blijft ons hele leven."

U heeft een voorstel gedaan om 'kunst van de liefde' op scholen te onderwijzen. Gebeurt dat ook?

VAN DUIJN: "Ja. Er wordt aan de leerlingen over vriendschap en liefdesrelaties gesproken maar er wordt ook verteld wat je kan doen als je gedumpt wordt. Of als je verliefd bent. Het gaat ook over seksualiteit, de hele rataplan. Ik zou willen dat het een eindexamenvak wordt. Juist omdat zoveel relaties fout lopen. Leerlingen leren zoveel dingen die ze later nooit meer gebruiken. Liefde is iets waar je je hele leven mee bezig bent. Je kunt er dus maar best een ster in worden."

"Alsof er iemand doodgaat."

Maarten (een alias) is 33 en zit middenin het liefdesverdriet.

"Ik voel me op het moment wanhopig. Dat klinkt vreselijk maar het is de waarheid. Mijn vriendin heeft me totaal onverwacht gedumpt. Ik kende haar nog maar een paar maanden en zat dus nog helemaal in de verliefde roes. Ze vond dat ik bepaalde eigenschappen had die niet bij haar pasten en vertrok. Ik had niets in de gaten, dacht dat het allemaal prima in orde was. De klap kwam aan als een donderslag bij heldere hemel. Ik ben keihard van mijn roze wolk gedonderd. Liefdesverdriet is afscheid nemen, het is alsof er iemand doodgaat. Je hebt een eenheid met die ander. Alles klopt samen. Dat is natuurlijk pure projectie maar dat is het altijd. Plots is die eenheid weg en moet je die terug in jezelf zoeken. Dat geeft een ferme deuk in je zelfvertrouwen. Ik twijfel aan alles in mijn leven op het moment. Blijkbaar lopen vrouwen op den duur van mij weg en ik snap niet waarom. Ben ik te hevig? Ik denk het. Ik kan me totaal in een vrouw verliezen. Misschien val ik gewoon op de verkeerde vrouwen, dat kan ook.

Mijn werk loopt ook helemaal fout. Ik ben kunstenaar maar door de pijn is mijn creativiteit zo goed als weg. Soms kan hevige pijn mensen inspireren, bij mij werkt het juist geestdodend. Liefdesverdriet gaat in fases. In het begin heb je hoop dat het nog goedkomt, daarna is er woede, ongeloof. En op een bepaald moment kun je niet anders dan aanvaarden dat ze je gedumpt heeft. Ik heb geen hoop meer dat het goedkomt. Daardoor is de pijn erger geworden. Ik zal mezelf uit de put moeten trekken, want zoals het nu gaat, kan het niet langer. Er toch maar over praten dus. Mijn hele leven ligt overhoop, ik wil dit nooit meer meemaken. Die zekerheid krijg je nooit, tenzij ik de rest van mijn leven alleen blijf."